KwarantGranie z Archetti

"Wspomnienia" to drugi z trzech koncertów Archetti Orkiestry Kameralnej Miasta Jaworzna transmitowany on-line w ramach projektu KwarantGranie. Widzowie transmisji live, za pośrednictwem Facebooka oraz YouTube'a, będą mogli usłyszeć najpiękniejsze dzieła muzyki kameralnej.

Souvenir de Florence op. 70 jest w oryginale sekstetem smyczkowym na dwoje skrzypiec, dwie altówki i dwie wiolonczele. Utwór ten zajmował Czajkowskiego przez kilka lat, pierwsze szkice powstały w 1887 r., jednak główne prace nad utworem wykonano w 1890 r. po powrocie kompozytora z pobytu we Florencji. Czajkowski zadedykował utwór Petersburskiemu Towarzystwu Muzyki Kameralnej w odpowiedzi na przyznanie mu honorowego członkostwa. Utwór składa się z czterech części. Część pierwsza rozpoczyna się energicznym tematem głównym, który później zostaje skontrastowany przez temat lekki o włoskim liryzmie. Część drugą – Adagio - otwiera swego rodzaju wolniejsza wersja głównego tematu pierwszej części, a następnie przechodzi w wdzięczną melodię wspomaganą pizzicato. W środkowej części Czajkowski porzuca śpiewność, by stworzyć epizod, który jest czystym efektem dźwiękowym. Trzecia część to beztroska jasność z sekcją tria, która przypomina nam, że Czajkowski miał wtedy już w głowie tańczącego Dziadka do orzechów. Na finał kompozytor sięgnął po drobiazgową melodię, zapewne ludowego pochodzenia, przepuszczając ją przez wszelkiego rodzaju działania, w tym fugato, tuż przed zakończeniem.

I. Allegro con spirito II. Adagio cantabile e con moto III. Allegretto moderato IV. Allegro con brio e vivace

Symfonia kameralna op. 110a to opracowanie VIII Kwartetu smyczkowego Dmitrija Szostakowicza w aranżacji Rudolfa Barszaja (Orkiestra Archetti wykona opracowanie Lucasa Drew). O okolicznościach powstania VIII Kwartetu Szostakowicz opowiadał w liście do zaprzyjaźnionego kompozytora Isaaca Glikmana: „Napisałem nikomu niepotrzebny i ideowo poroniony Kwartet. Rozmyślałem o tym, że jak kiedyś umrę, nikt chyba nie napisze utworu poświęconego mojej pamięci. Dlatego postanowiłem sam taki skomponować. Można by na jego okładce napisać: Poświęcony pamięci autora tego kwartetu". Inną teorię na temat tej kompozycji przedstawia rosyjski muzykolog Solomon Wołkow. Autor książki „Świadectwo. Wspomnienia Dymitra Szostakowicza”, w  której zapisał rozmowy z kompozytorem, uważa, że Szostakowicz poświęcił swój VIII Kwartet nie sobie, lecz ofiarom terroru stalinowskiego: „Ciągle myślę o tych ludziach i nieomal w każdym poważniejszym utworze próbuję przypomnieć o nich.”

Głównym tematem muzycznym Symfonii kameralnej op. 110a są dźwięki DS(es)CH, czyli inicjały kompozytora, co wskazuje na wspomniany autobiograficzny charakter utworu. Zawiera także cytaty z wcześniejszych dzieł kompozytora, między innymi z I Symfonii, VIII Symfonii, X Symfonii, I Koncertu wiolonczelowego, Lady Macbeth, a także pieśni rewolucyjnej Zamęczony w ciężkiej niewoli. Dzieło składa się z pięciu części połączonych ze sobą attacca.

I. Largo II. Allegro molto III. Allegretto IV. Largo V. Largo

Udział w koncercie jest bezpłatny. Projekt finansowany z programu „Kultura w sieci” Narodowego Centrum Kultury i Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.